Διδάσκουμε ένα μάθημα. Μπαίνουμε στην τάξη και παραδίδουμε το μάθημα σε μια διδακτική ώρα. Οι σύγχρονοι ερευνητές συμπέραναν ότι οι περισσότερες πληροφορίες που δίνονται στα παιδιά σε μια διδακτική ώρα, έρχονται πολύ γρήγορα στο μυαλό τους και ξεχνιούνται το ίδιο γρήγορα κι εύκολα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γνωρίζουν ένα αντικείμενο αλλά να μην το έχουν κατανοήσει. Για παράδειγμα, γνωρίζουν τους κανόνες της φυσικής αλλά δεν τους έχουν κατανοήσει έτσι, ώστε να τους εφαρμόσουν ή να τους αναγνωρίσουν στην καθημερινότητα. Και πώς να γίνει αυτό όταν το σκηνικό είναι λίγο πολύ γνωστό…
«Πρωί, μετά την προσευχή, μισοκοιμισμένοι μαθητές παίρνουν θέση στα θρανία τους, άλλοι γελούν, άλλοι πειράζονται μέχρι να ακουστεί ένα «σσσσσ» από το δάσκαλο και να αρχίσει το μάθημα. Τα παιδιά παθητικά απορροφούν αυτό που τους σερβίρεται(ε) και όσο περνάει ο καιρός γινόμαστε οι καλύτεροι δάσκαλοι στα μάτια τους και στη συνείδησή τους γιατί καταφέρνουμε να τους δώσουμε αυτό που μπορούν και μόνα τους να βρουν και να μάθουν (τα περισσότερα μάλιστα από φωτοτυπίες για να δείξουμε και το ζήλο μας ως εκπαιδευτικοί)». Τι ωραία!!! Και φτάνει η περίοδος των τεστ ή των διαγωνισμάτων και τα παιδιά λιώνουν στο διάβασμα, όπως θα έλιωναν ακόμη κι αν δεν τους μεταφέραμε εμείς όλα αυτά τα «απαραίτητα» για το μέλλον τους. Ποια η διαφορά λοιπόν; Ποια η σημασία της παρουσίας μας μπροστά τους; Και για εμάς μάλιστα εδώ (μιλάω ως δάσκαλος μεγάλου ιδιωτικού σχολείου) που αυτή η παρουσία πληρώνεται και μάλιστα αρκετά.
Έρευνα που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια των 10 τελευταίων ετών δείχνει ότι είναι αδύνατο για τους μαθητές να λάβουν και να επεξεργαστούν όλες τις πληροφορίες που τους παρουσιάζουμε κατά τη διάρκεια μιας τυπικής διδακτικής ώρας. Και όμως αυτός είναι ο κύριος τρόπος που διδάσκονται σήμερα τα παιδιά. Είναι η παραδοσιακή διδασκαλία που μας γυρίζει πίσω πάρα πολλά χρόνια και είναι άχρηστη για τα παιδιά (για εμάς όμως βολική), αφού οι μαθητές έχουν πλέον πρόσβαση σε ό,τι είδους πληροφορία έχουν ανάγκη. Εμείς λοιπόν, αντί να τα βομβαρδίζουμε με όλα αυτά, πρέπει να τους μάθουμε «πώς να μαθαίνουν, πώς να αναζητούν τις αναγκαίες πληροφορίες και πώς να τις φιλτράρουν και να κρατούν τις απολύτως απαραίτητες». Αυτός είναι πλέον ο ρόλος μας. Διαχειριστές γνώσεων. Δεν είναι σωστό οι μαθητές να δέχονται παθητικά τη γνώση και να λύνουν προβλήματα μέσω «συγκεκριμένων» μηχανισμών και να αποστηθίζουν τα πάντα. Σημασία (για να έρθουμε και στο προηγούμενο παράδειγμα) δεν έχει να γνωρίζουν τους νόμους της φυσικής, αλλά πώς να τους εφαρμόζουν σε πραγματικές καταστάσεις. Μόνο έτσι τους δίνουμε χρήσιμες γνώσεις.
Ίσως μια διαφορετική προσέγγιση στα αντικείμενα της διδασκαλίας μας, να έκανε τα παιδιά να ενδιαφερθούν περισσότερο και να τα βοηθήσει να μάθουν καλύτερα αυτά που χρειάζονται. Αν θέλουμε να βοηθήσουμε πράγματι τους μαθητές μας να είναι πετυχημένοι, πρέπει να τους μάθουμε να σκέφτονται κριτικά. Για παράδειγμα…
Διαπιστώνουμε ότι μια άσκηση είναι λυμένη λάθος από κάποιους. Ομαδοποιούμε τους μαθητές που έλυσαν λάθος την άσκηση και τους αφήνουμε να βρουν μόνοι τους το λάθος. Αν δυσκολεύονται ή αν θέλουμε να το πετύχουν συντομότερα, τους βάζουμε μαζί τους και κάποιον που την έχει λύσει και τον αφήνουμε να τους την εξηγήσει. Είμαι σίγουρος ότι θα τον καταλάβουν καλύτερα από εμάς. Και όταν κατανοήσουν κάτι θα το θυμούνται πολύ περισσότερο. Προσωπικά μ’ αρέσει να βλέπω την τάξη μου σε μια δημιουργική αναστάτωση που τα παιδιά να προσπαθούν να πετύχουν τη λύση ενός προβλήματος ή την απάντηση μιας ερώτησης ή τη δημιουργία ενός σχεδίου εργασίας κλπ. Μη μας ενοχλεί αυτός ο θόρυβος!
Μιας και μίλησα λοιπόν για μια διαφορετική προσέγγιση του γνωστικού αντικειμένου, τι θα λέγατε αν αντιστρέφαμε την τάξη ή πιο συγκεκριμένα τη συνηθισμένη καθημερινή μας διαδικασία;
ΙΔΕΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 